Samigra Logo

Mevsimsel depresyon bir diğer adıyla mevsimsel duygu durum bozukluğu, mevsim değişiklikleriyle yaşanan bir depresyon türüdür ve kişide her yıl yaklaşık aynı zamanlarda gözlemlenen ve sonbaharda başlayıp ilkbahara kadar sürebilen bir duygu durum bozukluğudur. Kimi zaman kış depresyonu ya da bahar depresyonu şeklinde de adlandırılabilir. Günler kısaldıkça ve soğudukça, güneş ışığının eksikliği kişinin üzgün, düşük enerjili hissetmesine neden olabilir. Bunun yanı sıra uyku ve yeme alışkanlıklarında değişiklikler gözlemlenirken aynı zamanda kişinin kendisini diğer insanlardan izole etme arzusu ağır basabilir.

Yaz aylarına kıyasla soğuk geçen aylarda insanların kendisini biraz daha mutsuz ve depresif hissetmesi oldukça normal bir durumken mevsimsel depresyonla mücadele etmeye çalışan kişilerin nasıl hissettiğinden ne düşündüğüne kadar günlük hayatları ciddi bir şekilde etkilenmektedir.

Yapılan araştırmalara göre mevsimsel depresyona sebep olan faktörler henüz tam olarak bilinmese de bazı bilim insanlarına göre, sonbahar ve kış aylarında maruz kalınan güneş ışığı eksikliği mevsimsel depresyonla mücadele eden kişilerin semptomlarını tetikleyebilir. Çünkü mevsimsel depresyonun, daha kısa günlerin ve daha az güneş ışığının yaşandığı sonbahar ve kış aylarında serotonin ve melatonin hormonunun seviyesinde düşüş gözlenmesi ve beyindeki biyokimyasal bir dengesizlikle bağlantılı olduğu düşünülmektedir.

Öne sürülen bir diğer teori ise, insanlarda duygu, uyku ve hormon dengesini sağlayan biyolojik saatin kişinin güneş ışığına daha az maruz kalmasıyla değişime uğraması ve bazı kişilerin bu değişime uyum sağlamakta sıkıntı yaşamaları mevsimsel depresyonun nedenlerinden biri olarak görülmektedir. Bunların dışında D vitamini eksikliği, aşırı melatonin üretimi ve zayıf bağışıklık sistemi de mevsimsel depresyona sebep olduğu düşünülen diğer nedenlerdendir.

Mevsimsel depresyonun belirtileri hafif, orta ve şiddetli olmak üzere kişiden kişiye değişebilir. Enerji eksikliği, konsantrasyon kaybı, sürekli hissedilen huzursuzluk hali, kişinin kendisini çaresiz, değersiz ve suçlu hissetmesi, kişinin sevdiği aktivitelere karşı ilgisinin azalması, kilo değişimleri, aşırı uyuma veya uykusuzluk, anksiyete mevsimsel depresyonun belirtilerinden bazılarıdır. Mevsimsel depresyonu teşhis etmek için herhangi bir klinik veya laboratuvar testi bulunmaz ve bu sağlık durumunun teşhisi bir uzman tarafından kişiyle yapılan diyaloglar ve hastanın geçmiş duygu durum değişimlerinin belgelenmesiyle tespit edilebilir.

Mevsimsel depresyon kişinin hayatını ciddi anlamda etkilemeye başladıysa, mutlaka ilgili doktor ya da psikoloğa danışılması gerekir.

Mevsimsel depresyon ya da kış depresyonu olarak adlandırılan duygu durum bozukluğunun sık görülen semptomları arasında, umutsuzluk, üzgün hissetme, enerji kaybı, performans düşüklüğü, unutkanlık, konsantrasyon eksikliği, kilo alımı, sabah yorgunluğu gibi şikayetler yer alır.

Kendinizde bu belirtilerin birkaçını ya da daha fazlasını hissediyorsanız sağlık kontrollerinizi yaptırmanızda ve herhangi fiziksel bir hastalığın tespit edilemediği durumlarda uzman desteği almanızda fayda var.

Mevsimsel Depresyondan Korunma Yolları

Depresyon belirtilerine sahipseniz ve gerekli destek için başvurduğunuzda uzman kişiler sizin için uygun olan tedavi yöntemlerini değerlendirecektir. Doktorunuzun önereceği bu tedavilerden bazıları, konuşma odaklı olan Bilişsel Davranışçı Terapi veya Psikoterapi ve ilaç tedavisi olabilir.

Eğer daha hafif veya orta derecede mevsimsel depresyon belirtilerine sahipseniz, kendi başınıza uygulayabileceğiniz ve sizi hastalığın ciddi belirtilerine karşı koruyacak bazı korunma yöntemleri vardır. Bunlardan ilki ve belki de en önemlisi gün boyunca mümkün olduğu kadar bol miktarda güneş ışığına çıkmaya çalışmaktır. Hava kapalı bile olsa her gün dışarıda geçirilen kısa bir zaman kendinizi iyi hissetmenize yardımcı olacaktır. Egzersizlerinizi dışarı taşımak hem açık havanın hem de hareket etmenin etkisiyle çok daha iyi hissetmenizi sağlar.

Bağışıklık sistemi ve mevsimsel depresyon arasındaki bağlantı göz önüne alındığında vitamin ve mineraller açısından zengin bir beslenme düzeni takip edilmelidir. Kötü beslenme alışkanlıkları, yüksek miktarda şeker ve karbonhidrat tüketimi, yorgunluğu, halsizliği ve enerji kaybını arttırır. Bunlardan mümkün olduğunca uzak dengeli bir beslenme programı uygulanmalıdır.

Her gün en az 30 dakika egzersiz yapılmalı ve yeterli miktarda uyunmalıdır. İhtiyaç durumunda doktor kontrolünde olmak koşuluyla vitamin ve melatonin desteği ve bağışıklık sistemini destekleyici takviyeler alınabilir.

Günde ortalama 2,5 litre su tüketmek, kafein ve alkol alımını sınırlandırmak kaygı ve stres seviyesinin azaltılmasına yardımcı olacağından sağlıklı sıvı alımı ihmal edilmemelidir.

Mevsimsel hastalıklar, enerji ve ilgi kaybı, halsizlik, yorgunluk, iştah eksikliği gibi belirtiler gösterebilir. Mevsimsel depresyona eşlik eden bir enfeksiyon çok daha kötü hissetmenize neden olabilir.  Hastalıklarda artış gözlemlenen bu dönemlerde, beslenmeye, uyku ve egzersiz düzenine, stres yönetimine ve kişisel hijyeninize ekstra dikkat edip hasta olan kişilerle temasınızı azaltabilirsiniz.

Unutulmamalıdır ki mevsimsel depresyon ile mücadele eden kişiler, doğru tanı ve tedavi kombinasyonları uygulandığında mevsimsel depresyonun semptomlarından kurtulabilir ve günlük hayatlarına rahat bir şekilde devam edebilirler.

Mevsim Değişikliğinin Olumsuz Etkileri Nelerdir?  Sorusunu ele aldığımız içeriğimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.

Kaynaklar:

https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/bahar-depresyonunun-10-belirtisi

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/seasonal-affective-disorder/symptoms-causes/syc-20364651

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9293-seasonal-depression

https://www.helpguide.org/articles/depression/seasonal-affective-disorder-sad.htm

https://www.conehealth.com/services/behavioral-health/7-ways-to-beat-the-winter-blues/

https://healthmatters.nyp.org/what-to-know-about-seasonal-affective-disorder/

https://www.goodtherapy.org/blog/arm-yourself-against-sad-0921155

https://www.therecoveryvillage.com/mental-health/depression/related/vitamins-for-depression/

https://www.everydayhealth.com/depression/treatment/ways-to-ease-seasonal-depression/